Ključalo je u političkom, al i duhovnom životu Kraljevine Jugoslavije tih godine pre Drugog svetskog rata. Ubistvo kralja Aleksandra u Marselju 1934. godine, kao da je bio uvod u sve ono što će se dešavati na ovim prostorima četrdesetih godina prošlog veka.

Tu nestabilnost pokušavaju iskoristiti zainteresovani za prostor Balkanskog poluostrva, a činilo se da su svi takvi. Špijuni iz različitih zemalja, ali sa gotovo identičnim ciljem - destabilizcija kraljevine, upirali su se svojski da ostvare ciljeve. Nemačka, Britanija, Francuska, Italija… smestile su svoje špijunske centre u Beograd. 

Pratio se svaki korak vlade, namesnika kneza Pavla Karađorđevića, Skupštine, pozicije i opozicije. “Kuvalo se” na sve strane i najavljivalo burne, tragične i krvave ratne godine.

Čin prvi: “Rovarenje” velikih sila u Kraljevini Jugoslaviji

Stvorena početkom prošlog veku, a okončala svoj život početkom 21. veka, život Jugoslavije počeo je ujedinjenjem u zajedničku državu. Hrvati su već s početka pokazivali snažnu separatističku težnju, a kralj i vlada su ustupcima pokušavali da te namere minimiziraju. Jedna od njih je bila i Konkordat - ugovor sa Svetom Stolicom o položaju Katoličke crkve u kraljevini Jugoslaviji.  To je trebao biti završni čin razgovora započetih još za vreme Kraljevine Srbije, kada je u osvit Velikog rata, potpisala Konkordat 24. juna 1914. u Rimu, a srpska Skupština ga ratifikovala 26. jula 1914. u Nišu. 

Gotovo godinu dana kasnije, 20. marta 1915. Vatikan ratifikuje Konkordat i Srbija šalje diplomatsku delegaciju u Svetu stolicu. Vatikan nije uzvratio uz izgovor da ne može poslati svog predstavnika u “ratom zahvaćenu zemlju”. Tu do kraja neispričanu priču, ponovo pokreće kralj Aleksandar, koji je verovao da će na taj način sačuvati državnu celinu. 

Tako je u jednom od razgovora sa ekspertom za konkordatska pitanja, Francuzom Šarlom Loazoom, utvrdio: "U mojoj zamisli, Konkordat treba da utvrdi princip da katolička veroispovest u pogledu njenog dostojanstva, njene slobode, materijalnog položaja njenih sveštenika, zaslužuje da bude stavljena na isti plan kao naša stara nacionalna vera." 

Čin drugi: Država i Srpska pravoslavna crkva na ivici sukoba

Nakon kraljevog ubistva u Marseju, priču o konkordatu nastavljaju namesnik knez Pavle i Vlada Milana Stojadinovića. I to baš u vreme kada je “jugoslovenski politički lonac” i te kako “zakuvan” političkim i drugim igrama u pokušajima da “veliki igrači” zauzmu što bolje pozicije na Balkanu, konkordat je u Rimu svečano potpisan 25. jula 1935. godine. Sa strane vlade Kraljevine Jugoslavije ugovor je potpisao ministar pravde dr Ljudevit Auer, a u ime Svete stolice kardinal Paćeli, kasnije papa Pije XII. 

Potpisano je trebalo potvrditi Senat i Skupština, za koju je Stojadinović tvrditio da će Konkordat proći “kao pismo na pošti". Inače, Milana Stojadinovića smatraju britanskim čovekom, koji je napravio salto-mortale u svom političkom opredeljenju i postao nemački i italijanski čovek od poverenja. 

Srpska pravoslavna crkva burno reaguje, na čelu sa patrijarhom Varnavom. Javnost preko rasprava koje se vode u stručnim krugovima, štampe, knjiga, saznaje za sukob države i crkve. Profesor Sergej Troicki, Rus koji je 1920. godine emigrirao u kraljevinu Jugoslaviju, a koji je, pored ostalog, učestvovao u sastavljanju Zakona o Srpskoj pravoslavnoj crkvi, Ustava SPC, Bračnih pravila, čime je doprineo rešavanju problema između Crkve i države između dva svetska rata, piše: "projekat Konkordata dao je Katoličkoj crkvi misionarski karakter, kao da je Jugoslavija neprosvećena neznabožačka zemlja".

Ovo je bio samo postavka za krvavu litiju koja će se poći beogradskim ulicama. O njoj u sledećem nastavku.