Najstarija kultura koja je ostavila traga na mestu današnje prestonice bila je Vinčanska, čiji su ljudi živeli u Beogradu i okolini oko 7000. godine pre nove ere. Ne znamo kako nam se grad tada zvao, jer je najstarije ime koje je zabeleženo bilo keltsko. Kelti u grad pristižu nakon tračko-dačkih plemena i novonastalom naselju daju ime Singidun. Malo je poznata činjenica da se London nekada zvao Londun, te da dva grada u korenu imaju istu reč - dun - koja označava naselje ili utvrđenje. Za "singi" postoji više tumačenja, ali je opšte prihvaćeno ono da se radi o krugu, odnosno kružnoj građevini. Međutim, velika je verovatnoća da je u ime umešano dačko pleme Singi, koje je naseljavalo Banat u prvom veku nove ere.

U drugom veku Singidun prelazi u pod vlast Rimljana koji mu shodno svom jeiku dodaju sufiks - um, i tako nastaje najslavnije i najduže očuvano ime srpske prestonice. U isto vreme dobija status municipijuma, druge klase grada nakon kolonija. To znači da je Singidunum imao svoju samoupravu, premda su njegovi građani imali dužnosti rimskog državjanina, ali ne i njegova prava - na primer, morali su da plaćaju porez ali nisu mogli da učestvuju u političkom životu. U blisko vreme podignuti su i Viminacijum (Kostolac), Sirmijum (Sremska Mitrovica) i Taurunum sa druge strane reke - Zemun.

U petom veku Beograd trpi osvajanja sa raznih strana evroazijskih plemena - Huna, Gota, Avara, Gepida, Ostrogota i Vizantije koja ga konačno uzima pod svoje sredinom šestog veka i menja ustaljeno rimsko ime u Veligradon. Tako prvi put naslućujemo ime koje koristimo danas. Vizantijski car Justinijan I je ponovo izgradio razoreni grad koji su gotovo dva veka naizmenično rušila razna plemena, sa kojima sklapa mirovni ugovor nakon čega sedi pola veka retkog i dragocenog mira u Beogradu. Međutim, onda stižu Avari koji su ga još jednom opustošili i zapalili. Tako grad konačno zaista gubi svoj važni položaj a na njegovu budućnost koja je izgledala svetlo od vlašću Justinijana sušta se zavesa.

Grafika: Narodna Biblolteka Srbije / Mateus Zojter - Belgradum sive Alba Graeca

Dobrodošlica Slovenima

Sloveni stidljivo ulaze u grad sredinom sedmog veka. Najpre su naselili njegovu okolinu, da bi se u grad ušunjali i dali mu današnje ime, kako legenda kaže - o boji kamena od kog je bio sagrađen par vekova ranije (ili onoga što je od njega preostalo nakon spaljivanja u više navrata). Postoji čak i tačan datum - 16. april 876. godine - kada papa Jovan VIII piše pismo bugarskom knezu Borisu Mihajlu u kom pominje Beograd. Time je konačno i okončana era Singidunuma, budući da se ovo ime neće više pominjati u daljoj istoriji.

Tokom IX, X i XI veka o Beograd su se otimale tri sile koje su njime već vladale: Ugarska, Bugarska i Vizantija. U to vreme on se pominje kao Alba Graeca, na latinskom, što su Bugari prekrstili u Alba Bulgarica premda se za vreme njihove vlasti zadržalo slovensko ime. Ugarsko, odnosno mađarsko ime će se menjati kroz epohe. Najpre se zvao Fehervar, zatim Nandoralba, a nakon XIV veka se dva imena spajaju u Nandorfehervar, što je opet svojevrsni prevod Belog grada. Isto važi i za Italiju, gde je Beograd bio poznat kao Kastel bjanko.

Dolazak Osmanlija u grad preobraća ga u Belgrat, u ozloglašenoj i daleko tužnijoj verziji - Dar Al Džihad, što u prevodu znači "kuća rata".

Tako stižemo čak do Vuka, koji izdaje svoj rečnik 1818. godine i u njemu navodi grad Bijograd (kome će se j vremenom izgubiti) - a grad u Crnoj Gori i Dalmaciji biti pominjan kao Biograd na Dunavu, nasuprot Biogradu na moru, koji i danas nosi isti naziv. I eto nama zvanično Beograda. Doduše, nacisti su četrdesetih pokušali da ga prekrste u Princ Eugen Štat, što bi se verovatno i desilo da je istorija otišla mračnijim tokom.