Koliko su muškarci porodice Obrenović bili poznati po svojoj gordosi i raspojasanosti, toliko su žene iz ove porodice bile poznate po svojoj oštroumnosti i lepoti. Zbog svog neobično života, istančanog uma i tragične smrti, posebno se isticala Anka Konstatinović, rođena Obrenović.

Nekada najobrazovanija žena Beograda, prva žena prevodilac u Srbiji, uspešni trgovac, rodonačelnica kulturnog života beogradskih dama, zahvaljujući ondašnjoj tabloidnoj štampi danas je poznata samo po svojim ljubavnim zgodama i smrtonosnoj ambiciji da svoju ćerku Katarinu dovede na presto Srbije. 

Lepa Jevremova kći

Princeza Anka Obrenović Konstatinović rođena je u porodici Jevrema i Tomanije Obrenović 1. aprila 1821. u Šapcu, kao jedna od pet ćerki ovog vrlo evropejski nastrojenog para. Savremenici pamte da je bila očeva mezimica i da joj je Jevrem rado ispunjavao sve želje. Za obrazovanje Jevremove i Tomanijine dece bili su zaduženi privatni učitelji, Dimitrije i Hristina Tirol, dok je za muzički odgoj bio zadužen rodonačelnik srpske kapelne muzike, kompozitor Josif Šlezinger. 

Grafika: Wikipedia - Jevrem Obrenović sa sinom Milanom i Ankom

Njen istančani um ubrzo su je prepoznao učitelj Tirol, pod čijim uticajem počinje da prevodi sa nemačkog, te sa samo trinaest godina u časopisu "Zvezda" pod pseudonimom A.E.O i devet zvezdica, objavljuje prve prevode nemačkih popularnih priča. Tako postaje i prva žena prevodilac u Srbiji.

A to je bio samo početak. Uslediće i objavljivanje prvih autorskih priča, sa predgovorom u kome objašnjava svoj književni stil, te saradnja na uređivanju Tirolovog kalendara "Uranija". Glas o lepoj, oštroumnoj, zanosnoj Anki prelazi granice Srbije. O njoj pišu u zagrebačkoj "Danici Ilirskoj" i nazivaju je "Ilirikom iz Srbije". Pesme joj posvećuju Sima Milutinović Sarajlija, Danilo Mladenović, Isidor Stojanović, Jovan Subotić. Postaje muza, vila, dobri duh, "djevospisateljka" i sigurno najobrazovanija žena Beoograda, a možda i šire. 

Ankin dnevnik

Svoja zapažanja vezana za život u Beogradu i susrete sa danas važnim istorijskim ličnostima počinje da  zapisuje u dnevniku decembra 1836. godine, ponovo pod uticajem vaspitača Tirola. U njemu opisuje klimave odnose u držav i opšte rasulo usled korupcije i laktanja onih koji su želeli da budu što bliže vlasti. Čak kritikuje i svemoćnog kneza Miloša zbog njegovog bahatog odnosa prema poređenima i nebrige za sudbinu junaka oslobodilačkih ustanaka. Zapisuje i anegdote iz roditeljskog salona, utiske o lektiri i učenju stranih jezika, o posetama u koje je odlazila (ili izbegavala), komentare o svojim rođacima Mihailu i Milanu (i Milanovim nervrnim rastrojstvima), piše o prvim simpatijama,… 

Anka je dnevnik pisala tek nekih godinu dana, do januara 1839. godine, ali bez obzira na dužinu, on danas predstavalja autentični i iskreni prikaz prestonice i društva koje se nalazilo između Evrope i Orijenta. 

Čudesni svet umetničkih salona Obrenovića

Prelazak porodice iz Šapca u Beograd početkom tridesetih godina 19. veka  bio je svojevrsni kulturni šok za mladu Anku. U gradu koji je još uvek bio tek malo veća turska varoš, porodica mlađeg Obrenovića bila je dočekana sa podozrenjem. Sa sobom su doneli privatne tutore, biblioteku, evropski nameštaj, dvorske manire, modernu odeću. Upravo je zbog ljubavi koju je gajila prema garderobi šivenoj po najnovijoj, bečkoj modi Anka i dobila prepoznatljiv nadimak - Anka Pomodarka. 

Salon u kući Obrenovića postaje okupljalište viđenijeg sveta, što domaćeg, što sa strane. Pod sjajem sveća, priređivane su čajanke, koncerti, igranke, posela. Celovečernja druženja počinjala su pričama o najnovijim događajima u čaršiji, nastavljali se umetničkim programom koji se sastojao od izvođenja kompozicija na klaviru ili gitari, preko večere i dugih priča sve do ranih jutarnjih časova. 

U centru je uvek bila koketna Anka, okružena udvaračima koji su se nadmetali za jedan njen pogled i kratki dodir. A ona, ona je uživala u svoj toj pažnji, i čavrljala sa gostima na nemačkom i fancuskom o životu i događajima u čaršiji, ali i o politici i pravu, jezicima, literaturi, muzici, poeziji, filozofiji. Iz tog vremena je i jedan njen portret na kome je prikazana za klavirom, podignute i otkrivene kose, u haljini po najnovijoj modi koja otkriva nežna gola ramena i vitki vrat, pogleda koketnog usmerenog ka posmatraču.

Grafika: Wikipedia

Progon porodice Obrenović iz Srbije 1842. godine, privremeno su zatvorili vrata najpoznatijeg beogradskog salona. Ipak, po povratku u Srbiju, šezdesetih godina 19. veka, Anka  obnavalja tradiciju umetničkih salona u svom domu. Priređuje nadaleko čuvene mešovite salone na kojima su beogradska gospoda dolazila u pratnji svoji dama, što je izazivalo zabrinuto izvinjanje obrve još uvek konzervativne čaršije. Ženske, pak, priređuje i sa pašinicom Mejrom, suprugom poslednjeg beogradskog paše. 

Iako su ovi skupovi bili posvećeni umetnosti, bili su i mesta na kojima su siromašni umetnici bili prestavljani svojim mecenama, kao i pozornica za ljubavne, političke i druge špekulacije, kojma je Anka bila vrlo sklona.

Priređivala je i ženska posela na kojima je ćerkama i suprugama beogradskih trgovaca koji su se iznenadno obogatili, držala svojevrsne kurseve o ponašanju i domaćinskom životu na "jevropski način". Za razliku od mešovitih salona, koji su znali da potraju sve do jutra, ženski saloni i posela održavali su se u popodnevnim časovima, najčešće od 14 do 18 časova, te nisu predstavljali pretnju po čednost mladih beogradskih gospođica. 

Sve do samog kraja, pak, ovi saloni bili su događaj za koji se uvek sa nestrpljenjem očekivao poziv i smatrani su za stvar prestiža. 

Ipak, sve ovo je ostalo u senci priče o njenom neobičnom i burnom ljubavnom životu i tragičnoj smrti…  

O tome u sledećem nastavku...