Foto: Wikipedia/Anastas Jovanović
Njegošev Medo: Milorad Medaković, čovek po kome je beogradski Medak dobilo ime
Milorad Medaković rođen je u Lici 1824. godine. Još kao mladić, otišao je u Crnu Goru. Tu je postao Njegoševa desna ruka, prijatelj koji mu je spasio život i osoba čija se pomoć tražila za uređivanje "Gorskog Vijenca".
Kasnijih godina, život ga navodi na različite puteve kojima i stiže u Beograd, gde jednoj beogradskoj opštini ostavlja sve što je stekao.
Đorđe i njegova 3 sina
Poreklo porodice Medaković potiče sa područja Like, u Hrvatskoj, baš iz sela Medak. U Lici je vladala tradicija da se ljudima daju imena, nadimci i prezimena baš po imenu sela u kojem se rode. Tako je ova porodica ponela prezime Medaković.
Priča počinje od Đorđa Medakovića, o kome se veoma malo zna. Poznato je da su Đorđe i njegova supruga imali 3 sina: Danila, Isaka i Milorada. Oni su svoje detinjstvo proveli u Liki, sve do perioda života kada je moralo da se odluči, zbog svih okolnih prilika i neprilika, gde će živeti.
Isak donosi odluku da ostane veran svojoj rodnoj grudi i nastavi život tu gde je i rođen, dok je životni put braće Milorada i Danila bio drugačiji.
Naime, ovo je bilo doba Vojne krajine gde su Srbi, poznati kao vični ratnici, branili granice Austrougarske. Iz tog razloga, vojna služba je trajala 60 godina od momenta dobijanja Austrijske uniforme. A to je, praktično, značilo ceo život.
Kako je Isak odlučio da ostane, otac Đorđe nije želeo da sva trojica sinova budu iste životne sudbine, te odlučuje da uzme stvar u svoje ruke.
Srećom, tadašnji zakon je davao mogućnost da se plati otkup u zlatu, odnosno da se zlatom plati da se ne služi vojsci narednih 60 godina.
Plativši slobodu za dvojicu sinova, koji su odlučili da napuste svoje rodno mesto, spakovao ih je za svet i svakome u džep stavio po jedan zlatni dukat, da im se nađe, ne znajući gde ih put odvesti.
Miloradov životni put
Milorad tada odlazi u Zadar i završava gimnaziju. Predanje govori da je, nošen ljubavlju prema svom narodu i željom da mu pomogne, potom otišao u Crnu Goru. Po preporuci tadašnjeg dubrovačkog paroha i urednika magazina srpsko-dalmatinskog Đorđa Nikolajevića, on se obreo na Cetinju 1844. godine gde počeo da radi kao učitelj. Međutim sudbina je htela da od profe postane čovek uzbudljive karijere pisca, književnika i diplomate.
Sve vreme dok je boravio u Crnoj Gori, predano se bavio novinarstvom i istorijom. Napisao je mnoga dela od kojih su najpoznatija: "Istorija Crne Gore" 1851. godine, "Život i običaji Crnogoraca" 1860. godine.
Čak postoji i svedočenje o njegovom boravku, u Njegoševim potpisanim spisima u kojima govori:
"Boravio je u Crnoj Gori četiri godine kao učitelj ovdašnje mladeži, točno i prilježno izvršujući svoju dužnost i česno vladajući se".
Vladika Njegoš i njegov Medo
U te četiri godine, koliko je proveo u Crnoj Gori, Milorad je toliko je napredovao da mu se ukazala prilika da bude prvi čovek pored vladike Petra Petrovića Njegoša. Naime, Njegoš ga je pozvao u svoju službu i imenovao ga za svog pomoćnika, odnosno prvog ađutanta.
Medaković se isticao svojim ljudskim kvalitetima i predanim radom, pa ga je vladika veoma zavoleo. Njihov odnos posebno je učvrstila to što je Milorad spasio život Njegošu.
Događaj se odigrao u mestu Prčanj u Crnoj Gori, kada je Njegoš ušao u vodu da se okupa. Kako nije bio dobar plivač, počeo je da nestaje pod vodom. Videvši to sa obale Milorad, koji je inače bi atletske građe, uskočio je i spasao Njegoša.
Kasnije mu je Njegoš i posvetio stihove u jednoj pesmi, u kojoj opisuju kako je Medaković pobedio talase. U pesmi ga oslovljava sa Medo, kako ga je iz milošte i zvao: "A moj ti Medo talase mijesi".
U toku njegovog službovanja Njegošu, zajedno odlaze u Beč. Njegoš mu poverava vrlo odgovornu ulogu, a to je da Milorad bude korektor čuvenog "Gorskog Vijenca".
Posle 4 godine zajedničkog rada sa Njegošem, Milorad odlučuje da napusti Cetinje. Rastaje se sa vladikom i odlazi u Kotor, gde se neko vreme zadržava, da bi kasnije pošao put Srbije. Na kratko se nastanio u Sremskim Karlovcima gde se sastao sa svojim bratom Danilom koji je tu dospeo posle života u Zadru i Berlinu, gde je doktorirao filozofiju. Ipak se vratio u Srbiju i osnovao svoju štampariju, takođe postavši veoma uspešan i zaslužan za srpsku istoriju.
Kasniji Miloradovi uspesi
Milorad Medaković je kasnijih godina, prema zapisima iz 1876. u vreme ruskog cara Aleksandra III, bio na čelu crnogorske delegacije. Pošto je učestvovao u borbi za njenu nezvisnost, koja je na kraju i izdejstvovana, ruski car ga je darovao velikom sabljom.
Nastala je i fotografija, koja je delo našeg prvog fotografa Anastasa Jovanović i koja je bila iz serije portreta velikana. U istoj fotelji u kojoj je fotografisan i Njegoš, slikan je i Milorad Medaković, kako sedi ponosan sa svojom sabljom.
Takođe ga je ruski car, zbog svih njegovih zalaganja za svoj narod, odlikovao ordenom Svete Ane prvog i najvišeg stepena.
Mnogo je voleo Rusiju i često je tamo i putovao kada je krenuo intezivnije da se bavi poltikom. Zbog svega toga, dolazi u Beograd gde je poduže vreme radio kao činovnik ruskog poslanstva.
Sav imetak za jednu opštinu
Milorad Medaković se ceo život borio za oslobođanje srpskog naroda i veoma se ponosio što je njegov pripadnik. Za života je stekao veliko bogatstvo. Bio je vlasnik više kuća u Beogradu kao i osnivač dve zadužbine, koje su, nažalost, vremenom iščezle.
Kako je bio neženja i bez potomaka, sav imetak koji je stekao, ostavio je beogradskoj opštini, koja je deo današnje opštine Voždovac.
Ona mu se kasnijih godina zahvalila tako što je prvo nazvala jednu ulicu po njemu, a potom je i celo naselje dobilo njegovo ime - Medaković.
Kasnijih godina se sve više širilo i praktično postalo jedan omanji grad u gradu. Danas pored naselja Medaković I, postoje i naselja Medaković II, Medaković III kao i Medaković padina.
Milorad Medaković je preminuo u 74. godini, 14. marta 1897. godine u Beogradu.