Prema popisu stranaca iz 1929. godine u Beogradu su živela četiri Kineza. Jedan se izdvojio, ne samo svojim aristokratskim držanjem i veštim trgovačkim sposobnostima, već i zbog neobične priče po kojoj ga pamte i Beograđani, i Pančevci, i jedna mansarda u ulici Kralja Petra br. 60 na Dorćolu u kojoj je živeo Čo Čeng Po, prvi Kinez u Beogradu.  

Skandalozna ljubav Jevrejke i Kineza

Te romantične ulice Dorćola tridesetih godina XX veka, haustori i jednospratnice u kojima su živeli slikari, glumci, pesnici i boemi zapisale su mnoge zanimljive priče, a u jednoj od cigala skrila se i ljubavna priča gospodina Poa i gospođice Levi. Gabrijela Ela Levi iz dobrostojeće trgovačke jevrejske porodice poželela je da se uda za svoju veliku ljubav Čo Čeng Poa, što nikako nije  bilo primereno u to vreme, te su je brižni roditelji poslali na posmatranje u psihijatrijsku bolnicu. Kako je izgledao boravak u instituciji nije poznato, osim da je Gabrijela dobila potvrdu da je sasvim zdrava. Revoltirana postupkom roditelja Gabrijela menja ime u Danica i mladi ljubavnici svoju ljubav krunišu brakom o čemu je pomno izveštavala varoška štampa. Ubrzo je u njihov dom došla i prinova, kćerka Glorija, koju je otac često zvao Micuko. Porodica Po je odlučila da uzme pravoslavlje i da krsti malu Gloriju, a kum je trebao da bude Branislav Nušić, no veliki komediograf je ubrzo preminuo.

Mala bašta čoveka velikog srca

Gospodin i gospođa Po voleli su Beograd, grad u kojem su se zaljubili, a  čiji su stanovnici neretko na njihovu beskrajnu ljubav gledali sa podozrenjem. Ipak njih dvoje su ostali u dorćolskoj mansardi gde su dočekali Drugi svetski rat, koji nije doneo ništa dobro. Gabrijelu su nacisti uhapsili i od tog momenta njoj se gubi svaki trag. Veruje se da je život okončala na nacističkim gubilištima u okolini Beograda gde je stradalo više od šest hiljada Jevreja. Očajan i nemoćan Po odlazi sa kćerkom u selo Debeljača, u okolini Pančeva, gde živi do oslobođenja. Kasnije ovaj neobičan dvojac zasniva novi porodični dom u Pančevu.

Foto: Youtube Screenshot

Poovi prijatelji svedoče da je na zidu kuće, na kineskom jeziku, ispisao rečenicu „Ovo je mala bašta velikog Kineza“. U toj bašti svi su bili dobrodošli. Topao, elegantan kao porcelan kojim je trgovao gospodin Po je vodio brigu i o Rajku, sinu svog prijatelja koji se zvao Lau Cijen Pao. Rajko Lau je docnije postao cenjen sportista i igrao je za rukometni tim Crvene Zvezde. Kćerka Glorija se školovala na Višoj ekonomskoj školi i zaposlila u računovodstvu preduzeća „Dunav-Tisa-Dunav“, a potom se udala za Velimira Gerstnera i dobila sina Bojana.

Čo Čeng Po, prvi Kinez u Beogradu, preminuo je od upale pluća 1958. godine, ostavivši iza sebe ponosne naslednike, malu baštu i čudesnu nit koja spaja Daleki istok, Beograd i Pančevo.