Možda ste hiljadu puta prošli Makedonskom ulicom, a da niste primetili da se u njoj nalazi jezuitska Crkva svetog Petra apostola. Zaklonjena iza ulaza zgrade broj 23, pretvorene u jezuitski manastir, ova crkva čuva relikviju – ikonu Bogorodice Beogradske, ali i miri u sebi dve suprotne strane – religijsku, koju nose sami jezuiti i naučnu koja potiče od čoveka koji je kuću izgradio, lekara Jovana Stejića.

Jezuiti u Beogradu

Još u vreme turske vladavine jezuiti (ili isusovci) su želeli da nađu svoje mesto u Beogradu.

Početkom 17. veka, tačnije 1612. godine, jezuiti u Beogradu osnivaju prvu gimnaziju za 32 učenika – uglavnom Jevreji i Srbi. Kasnije, tokom borbi protiv Turaka, stajali su na strani hrišćana pomažući ranjenicima i ostajući uz njih do samog kraja, zbog čega su mnogi jezuiti i sami bivali ubijeni.

Sredinom ovog veka ponovo su u Beogradu, ali ovog puta samo kao misionari. Iz tog vremena posebno je bio cenjen Tomo Glavinić koji je bio prozvan apostolom svih narodnosti u Beogradu. Uživao je poštovanje kaluđera u Višnjici, a poginuo je 1690. godine nakon što su Turci ponovo osvojili Beograd.

Veća grupa jezuita u srpsku prestonicu dolazi tek 1718. Tada na Dorćolu prave svoju zajednicu, a njihova župa dobija na poklon iz Petrovaradina veliku relikviju – ikonu Marije Pomoćnice, koja će biti prozvana Bogorodica Beogradska. Iznova pokreću gimnaziju koja je uživala dobar glas i 1735. imala 77 učenika, a podigli su i crkvu posvećenu Majci Božijoj na Dorćolu.

Ipak, Beograd ponovo pada u ruke Turaka te jezuiti bivaju prinuđeni da beže. Odlaze u Petrovaradin i sa sobom nose samo ikonu Bogorodice Beogradske i na pozlaćenoj ploči urezuju reči koji su joj da li naziv Beogradska: "Iz Beograda izgnana Device, svojom zaštitom neprestano čuvaj Petrovaradince". Inače, Bogorodica je vraćena u Beograd 1934. godine.

Za odbeglim jezuitima je ostao natpis: "Živi odoše, a u kripti ostadoše mrtvi koji čekaju drugove što će jednom doći".

Isusovci se u Beograd vraćaju tek 1922. godine, a osam godina kasnije kupiće kuću u Makedonskoj (tada Poenareovoj), gde su i danas smešteni.

Grafika: Wikipedia  - Jovan Stejić, knežev lekar

Kuća kneževog lekara

Kuću u Makedonskog ulici, na broju 23, podigao je, 1845. godine, Jovan Stejić, bečki student, čovek koji se smatra jednim od osnivača srpske medicine i lični lekar kneza Miloša.

Zanimljivo, Stejić je bio zagovornik makrobiotike, ili makroviotike kako ju je nazivao, i preveo je sa nemačkog knjigu "Makroviotika ili nauka o produženju života čovečenskog".

Kao pobornik prosvećenog humanizma, 1850. sastavio je medicinski udžbenik "Antropologija ili nauka o čoveku", a zatim i knjigu moralnih i praktičnih poduka "Sabor istine i nauke". Kada je u pitanju religija, Jovan Stejić je zauzimao prilično kritičan, naučni stav i teško da je mogao poverovati da će njegova kuća, 1930. godine, postati manastir.

Nekada luksuzno opremljen porodični dom, danas je skromno opremljen prostor. Sobe su opremljene pisaćim stolom, lavaboom, ormarom i računarom, dok se na spratu nalaze zajedničko kupatilo i toalet.

Crkva u dvorištu

Nakon kupovine kuće Stejića, jezuiti su, blagosiljali privremenu kapelu – Stejićevu garažu. Tri godine kasnije, 1933. godine, odlučili da u dvorištu podignu hram Svetog Petra apostola prema planovima zagrebačkog graditelja Jurja Denclera.

Međutim, podizanje bogomolje nije teklo glatko. S jedne strane, Ministarstvo građevine je odobrilo gradnju, ali se, s druge strane, opština snažno protivila i čak "isekla" vodu jezuitima. Ovaj problem, prema pričama, rešen je tako što su žene iz komšiluka odlučile da pomognu i na glavama nosile posude sa vodom za radove. Predanošću radnika, crkva je izgrađena veoma brzo i, naredne godine, postala je stalni dom za ikonu Bogorodice Beogradske koja je vraćena iz Petrovaradina.

Slika: Župa svetog Petra / Bogorodica Beogradska

Preživela bombardovanje

Prvog dana bombardovanja Beograda 6. aprila 1941. godine na jezuitski manastir i crkvu pale su dve bombe koje su Nemci bacili iz svojih bombardera.

Prva, razorna bomba pala je na crkvu Svetog Petra apostola. Pod silinom udara nastala su velika oštećenja u bogomolji, dok su i sami zidovi popucali. Druga, zapaljiva bomba, nekim čudom, nije se aktivirala tako da je crkva izbegla požar koji bi je zasigurno u potpunosti uništio.

Kako je pisao list "Politika" – "Tako se dogodilo da je to bila jedina rimokatolička bogomolja koja je istinski podelila sudbinu srpskog naroda".

Kuća Jovana Stejića danas se nalazi pod zaštitom beogradskog Zavoda za zaštitu spomenika kulture i predstavlja pravi dragulj istorije Beograda.