Nedaleko od centra prestonice Srbije, oko 6 kilometara udaljenosti južno, nalazi se gradsko naselje Banjica na istoimenom brdu, Banjičkom brdu. Granice opština Savski venac i Voždovac dele Banjicu na dva dela, odnosno zapadni deo pripada Savskom vencu, dok istočni pripada Voždovcu. Banjica je danas jedno od najnaseljenijih mesta u Beogradu, a kada se prvi put pojavljuju stanovnici na ovom području?

Praistorija i istorija Banjičkog brda

Zanimljivost vezana za Banjicu jeste da se na oblasti koju danas pokriva nekada nalazio lokalitet Vinčanske kulture. Pronađeni su ostaci kuća, razni alati i figurice od gline i ćerpiča kojima se daje starost od oko 7000 godina. Po ruševinama i temeljima koji su iskopani može se zaključiti da je Vinčansko naselje bilo veoma razvijeno. Posedovalo je kućice namenje za depozite zaliha, veliku zgradu od 200 metara kvadratnih za koju se smatra da je bila neka vrsta većnice ili zajedničkog prostora i pregršt manjih stambenih blokova i objekata. 1964. godine, ovaj lokalitet je proglašen nacionalnom baštinom. 

Kroz istoriju, Banjičko brdo je bilo konstantno okupirano još od doba Rimskog carstva, pa do današnjeg dana. Kroz brdo su prolazile termalne vode koje su se korstile još za vreme Rimljana. Korišćene su za njihova poznata javna kupatila koje su sadržale terme, odnosno bazene ispunjene toplom vodom. Nažalost, ruševina iz tog perioda nema ili još nisu iskopani, ali postoje spisi koji potvrđuju postojanje rimskih lokaliteta na Banjičkom brdu.

Banjica spada pod kontrolu Srbije tek 1815. godine i tada dobija ime koje se danas koristi. Značenje imena je mala banja, koje je dobilo zbog prethodno spomenutih termalnih voda. Svrha Banjice kroz godine se menja poprilično često. U početku je bilo naselje koje su formirali migranti za vreme i nakon Drugog sprskog ustanka. Godinama nakon naseljavanja vojnika i migranata sa juga Srbije, Banjica postaje mesto gde su skoncentrisane razne vojne ustanove, kasarne i vojne bolnice. 

Za vreme Drugog svetskog rata, zbog svih vojnih objekata u okolini, Banjica je postala koncentracioni logor dok je Jugoslavija bila pod okupacijom Nacističke Nemačke. Kroz logor je prošlo oko 250.000 ljudi.

Nije se mnogo promenilo od 19. veka…

Od kraja Drugog srpskog ustanka, Banjica postaje mesto gde se planski prave vojni i medicinski centri u svakom obliku i to je tako ostalo do dana današnjeg. Naravno, u međuvremenu je napravljeno više stambenih objekata i postalo je naselje kao i svako drugo. Prve stambene zgrade su izgrađene 1979. godine. Danas ima desetak solitera koji su svi građeni 80-ih i 90-ih godina. Stanovi su podeljeni vojnim veteranima i njihovim porodicama, nešto slično kao i 1815. godine. Arhitektura zgrada je iz pravca brutalizma, pravljene od betona i cigle. U vreme pravljenja stambenih blokova, napravljene su i ostale ustanove koje bi svako naselje trebalo da poseduje, a to su škola, vrtić, nadogradnja već postojećim bolnicama, pijaca i tržni centar. S druge strane, velik deo objekata je i dalje pod vlasništvom vojske i još uvek se koriste, bile to kasarne, skladišta, komandni centri, vojne bolnice i slično. VMA, odnosno vojno-medicinska akademija je najveća bolnica u Srbiji i, nažalost, bolnica sa najvećim prometom. Ona je osnovana još davne 1844. godine i zbog njene veličine i koristi, oko nje je napravljeno kroz godine još nekoliko bolnica i klinika, kao što su ortopedska klinika i bolnica “Dragiša Mišović” kako bi olakšali transport pacijenata iz jedne ustanove u drugu. 

Banjica poseduje samo jednu osnovnu školu i ni jednu srednju školu ili ustanovu višeg obrazovanja, ali zbog dobre povezanosti prevoza od i do Banjice, deci iz kraja nije problem da pohađaju srednje škole i fakultete koji nisu nadomak njihove kuće. Linije tramvaja, autobusa i trolejbusa koje polaze sa okretnice povezuju Banjicu sa prigradskim naseljima i Novim Beogradom i Zemunom, te nije problem otići bilo gde bez menjanja linije prevoza.

Aktivnosti svakodnevnog života na Banjici

Za sve stanovnike i posetioce Banjice, ovo naselje je opremljeno sa pregršt sportskih objekata, terena i rekvizita. Za početak, na Banjici se nalazi stadion lokalnog fudbalskog kluba Rad, koji je formiran još 1958. godine. Sam klub nije imao velike uspehe, iako se takmičio u najelitnijem rangu domaćeg fudbala. Odmah pored stadiona se nalazi i sportski centar, odnosno otvoreni i zatvoreni bazeni na Banjici, teretane, stoni tenis klub i bilijar klub. Takođe, vaterpolo klub izvodi treninge i igra utakmice na zatvorenom bazenu. 

Za ljubitelje džogiranja, šetanja i provođenja vremena u prirodi, Banjička šuma je odlična opcija. Šuma pokriva 40 hektara površine i nalazi se između Bulevara Oslobođenja, Crnotravske i Ulice Pavla Jurišića Štruma. Šuma je danas poznatija kao Bajfordova šuma, po naturalizovanom engleskom producentu, glumcu i autoru. Bajford se zalagao za očuvanje šume zbog njene pozicije, prirodnih dobara, flore i faune koju poseduje, te je velikim delom na njegovu inicijativu postala spomenik prirode. U samoj šumi su zabranjene aktivnosti kao što su lov i paljenje vatre. 

Naravno, kao i svako naselje, obavezna je neka vrsta marketa gde bi stanovnici mogli da dolaze i kupuju svoje namernice i slično. Tržni centar na Banjici je jedno vreme bio najveći u Beogradu i prikupljao je veliki broj ljudi. U okviru tržnog centra može da se pronađe supermarket, odevne radnje, parfimerije, knjižare, prodavnice sa igračkama za decu… Danas je tržni centar u lošijem stanju, ali i dalje funkcionalan i više nego dovoljan lokalcima. U blizini tržnog centra se nalazi i pijaca Banjica. Kao i na svakoj pijaci, možete kupovati domaće, sveže voće, povrće, žitarice, pa i odeću, kućne alate, neke ručno izrađene