Znate li gde se u Beogradu nalazi Blok 16? Verovatno vam ova lokacija nije baš najpoznatija iako se na njoj izdiže jedno od obeležja prestonice – zgrada Ušće ili zgrada CK, kako je još zovemo. 

Sa svojih 141 metrom visine zgrada Ušće stoji kao stražar čuvajući Beograd sa strateške pozicije na kojoj se sreću Dunav i Sava. Nekada, ovo zdanje služilo je kao dom Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije i bilo mesto na kome su se donosile sudbinske odluke. Danas je ovo trgovinsko-poslovni centar koji nudi sve – od odeće i knjiga, do elektronskih uređaja i bioskopskih predstava.

Institucije uz reke

U to vreme, 1947. godine, posle Drugog svetskog rata leva obala Save izgledala je sasvim drugačije nego li danas. Novi Beograd bio je pun ritova i bara pa se tako rodila ideja o podizanju novog grada na ovoj lokaciji. U sklopu ovih zamisli planirano je i da glavne državne institucije budu strateški postavljene u blizini reka.

Međutim, idejno rešenje za zgradu Ušće biće prihvaćeno tek 1960. Kao čedo tima arhitekata koji su činili Mihailo Janković, Dušan Milenković i Mirjana Marjanović, zgrada Ušće je predstavljala jedinstvo čelika i stakla, a završavala se velikom krovnom terasom i nadstrešnicom na 24. spratu. Maketa nove zgrade CK pokazana je predsedniku Josipu Brozu Titu 28. decembra iste godine, a u posao sa izgradnjom krenulo se 1962.

Zgrada Ušće, završena je 1965. godine kao jedini objekat u Bloku 16. i iste godine postala je kuća Centralnog komiteta kojoj je "kršetno" ime bilo "Palata društveno-političkih organizacija".

Od 1964. pa sve do 1990. ovaj objekat služio je kao centrala brojnih društvenih i političkih organizacija poput Centralnog komiteta Saveza komunista Srbije, Savezne konferencije Socijalističkog saveza radnog naroda Jugoslavije, Republičke konferencije Socijalističkog saveza radnog naroda Srbije, Saveznog odbora Saveza udruženja boraca narodnooslobodilačkog rata Jugoslavije, Republičkog odbora Saveza udruženja boraca narodnooslobodilačkog rata Srbije, Saveza sindikata Jugoslavije i mnogih drugih.

Foto: Milena Arsenić

Zgrada Ušće na meti napada

Istorija je želela da zgrada CK postane meta u dva navrata.

Prvi put to se dogodilo 1970. godine. Glavni akter bio je Nikola Kavaja, čovek koji je zaradio nadimak "Lovac na Tita". Navodno, Kavaja je imao plan da otme avion Boing 747 i njome, u samoubilačkom napadu, aterira u zgradu. Avion jeste bio otet, ali je napad bio sprečen, a Kavaja je osuđen na robiju.

Zgrada CK ipak nije uspela da izbegne zlu kob. U proleće 1999. godine na nju je, tokom NATO agresije, u više napada, bačeno ukupno 12 tomahavk raketa. Međutim, objekat je ostao da stoji. Bentonska konstrukcija, čini se, lako je izdržala teške napade tako da je čitav objekat kasnije rekonstruisan, radovi su završeni 2005. godine, i čak su mu dodata dva sprata u koje su smešteni restorani, atrijum za koncerte i kulturna dešavanja i konferencijska sala.

Uz samu zgradu Ušće marta 2009. godine otvoren tržni centar "Ušće", a 2020. je završena i zgrada "bliznakinja" - Ušće Tower 2, sa 22 sprata, tako da CK, posle pola veka postojanja, više nije usamljen.