(Uzun Mirkova 2)

Jedan od naših najstarijih muzeja, Etnografski muzej nedavno je slavio stogodišnjicu svog postojanja i u sebi čuva velika blaga naše tradicionalne kulture.

Muzej je osnovan u februaru 1901. godine, međutim njegovi koreni potiču iz još dalje prošlosti. Ideja i aktivno sakupljanje etnografskih predmeta počeli su još sredinom 19. veka. Narodni muzej Srbije je još od 1844. godine imao u postavci jedan broj etnografskih predmeta.

Prvi veliki i sistematski napor da se sakupi veća količina ovih predmeta učinjen je radi učešća na Sveslovenskoj izložbi koja je bila održana 1867. godine u Moskvi. Iako je su svi predmeti koji su bili sakupljeni za izložbu tamo i ostali, ipak je ova akcija sakupljanja bila temelj za kasnije slične poduhvate i sistematsko sakupljanje etnografskih predmeta, kao i etnološko proučavanje naših prostora.

Predlog za osnivanje muzeja radi očuvanja prikupljenih eksponata dat je 1872. godine, u okviru Srpskog učenog društva. Predlog i nacrt za isti izneo je Sojan Novaković čime je započet rad na formiranju prvog Srpskog istorijsko-etnografskog muzeja, a dovršen je februara 1901. godine.

Foto: Milena Arsenić

U početnom periodu po osnivanju, kolekcija muzeja sastojala se od 909 etnografskih predmeta, 32 knjige, nekolicina fotografija i istorijski vredan album akvarela i crteža narodnih nošnji Nikole Arsenovića. Već 1904. godine Sima Trojanović, prvi upravnik muzeja, sproveo je napore ka proširenju i dopunjavanju zbirke koji su urodili plodom. Već 1904. godine muzej je u svom fondu okupljo oko 8500 eksponata sa područja čitavog Balkanskog poluostrva i ne samo iz Srpske tradicionalne kulture već i mnogih drugih etničkih grupa sa tih prostora.

Još od otvaranja prve stalne postavke muzeja 20. septembra 1904. godine, kustosi muzeja neprekidno rade na sakupljanju još etnografskih predmeta i uvećaju njegov fond.

Veliki broj predmeta je izgubljen za vreme oba svetska rata, ali zbog očuvanosti tradicionalnog načina života na Balkanu dalje popunjavanje fonda se lako nastavlja i 1926. godine štampa se prva sveska “Glasnika Etnografskog muzeja” koji i dan danas redovno izlazi. Sistematsko etnološko proučavanje otpočelo je posle Drugog svetskog rata. Na ovu temu objavljen je veliki broj pojedinačnih istraživanja i rad je započet na sistematizovanoj i naučno zasnovanoj konzervaciji predmeta.