Svoje korene u Beogradu masoni su postavili u vreme Prvog srpskog ustanka, početkom 19. veka. Prominentni članovi masona u Srbiji tog vremena bili su Karađorđev diplomata Petar Ičko, ali i turski Hadži-Mustafa Šinik-oglu, u narodu poznat kao "Srpska majka", Dositej Obradović, Aleksa Nenadović, …

Beograd je za masone predstavljao veoma važno čvorište na kome su se pojavili u prvih 200 godina od svog nastanka. Prva slobodnozidarska loža nastala je 1598. godine u Škotskoj, prva Velika Loža u kontinentalnoj Evropi je Velika loža Francuske, nastala 1728. godine, dok su masoni u Sjedinjenim Američkim Državama uspostavili prvu Veliku ložu 1731. godine u Pensilvaniji. U Srbiji, tačnije u Petrovaradinu, prva Loža formirana je 1785. u vreme vladavine Josifa II Harsburškog, a u Beogradu je 1842. nastala loža "Ali Koč" sa 204 člana.

O značaju srpske prestonice za slobodne zidare svedoči i činjenica da je Beograd, od 11. do 16. septembra 1926. godine, bio domaćin međunarodnog kongresa masona pod nazivom – Manifestacija svetskog slobodnog zidarstva u korist mira. Ovim događajem predsedavao je čuveni industrijalac Đorđe Vajfert.

Zanimljiv je i podatak da je Velika loža u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca nosila ime Jugoslavija čitavu deceniju pre nego što će Aleksandar Karađorđević, vladar koji je bio mason Veliko Orijenta Francuske, čitavu državu nazvati tim imenom.

Od tog trenutka, kuće, objekti i spomenici koje su podizali ugledni Beograđani, pripadnici slobodnih zidara, počeli su da nose prepoznatljiva masonska obeležja koja su i danas jasno vidiljiva. Ako samo ako obratite malo pažnje i zagledate pojedine zgrade, na njihovim fasadama lako možete uočiti brojna masonska znamenja poput trouglova, šestara, uglomera, pentagrama, Davidove zvezde… 

Foto: Pavle Kaplanec - Vesnik pobede ili Pobednik na Kalemegdanu

Avala i Pobednik

 Dva, možda najprepoznatljivija objekta u Beogradu – spomenik Pobednik i Spomenik neznanom junaku na Avali, sagrađeni su u tradiciji masona.

Spomenik na Avali podignu je, kao i Pobednik, prema projektu Ivana Meštrovića, dakako, masona, u periodu od 1934. do 1938. godine. Vajar je za uzor imao grobnicu kralja Mauzoleja, dok je inspiracija za Pobednika, ili Vesnika pobede kao je originalno nazvan, bio Aleksandrijski svetionik.

Izgradnju oba ova grandiozna spomenika finansirao je spomenuti kralj Aleksandar, a postavljeni su tako da direktno gledaju jedan na drugog. Naime, ako stanete na ulaz Spomenika na Avali i okrenete mu se leđima, gledaćete pravo u Pobednika.

Izgradnja Spomenika Neznanom junaku zahtevala je rušenje starog grada Žrnova, a početak radova označio je kralj Aleksandar izvodeći prvi udarac srebrnim čekićem - osnovnim masonskim simbolom. 

Foto: Wikipedia / Mickey Mystique - Kapetan Mišino zdanje, danas zgrada Rektorata

Kapetan Mišino zdanje – zgrada Rektorata 

Ovaj objekat, svojevremeno, bio je mesto okupljanja beogradskih masona, kojima je i sam Miša Anastasijević, najbogatiji čovek u Beogradu svog vremena, pripadao. Zgrada je podignuta 1863. godine i trebalo je da služi kao mali dvorac "dunavskog kapetana" koji bi otišao kao miraz njegove ćerke Sare kada se bude udavala za kraljevića Đorđa Karađorđevića. Do braka nije došlo jer se Karađorđevići nisu održali na vlasti, pa je Anastasijević ipak odlučio da to bude njegova zadužbina. Tako su ovde bile smeštene Gimnazija, Velika škola, Ministarstvo prosvete, Narodna bibilioteka, Narodni muzej, dok je danas to zgrada Rektorata Univerziteta u Beogradu.

Na fasadi objekta, poviše prozora, smešteni su ukrasi u obiku trouglova koji formiraju Davidovu zvezdu rotiranu za 90 stepeni. Ovaj simbol zove se i Solomonov pečat, a sam Solomon za masone nosi veliku simboliku.

Foto: Ivan Radjoičić - Poštanski muzej u Palmotićevoj ulici

Poštanski muzej

Smešten u Palmotićevoj ulici, Poštanski muzej jedno je od najvećih zdanja u prestonici ukrašeno masonskim simbolima. Prvobitno napravljen kao Ministarstvo pošta, objekat je renoviran krajem prošlog veka tako da su sva obeležja slobodnih zidara savršeno sačuvana i naglašena. Šestar, visak i trougao dominiraju fasadom zgrade, ali i samom ogradom oko objekta.

Zgrada je podignuta prema projektu arhitekte Momira Korunovića, istaknutog pripadnika masonerije, velikog stručnjaka i tvorca srpsko-vizantijskog stila u arhitekturi.

Foto: Google Maps / screenshot - Zgrada u Nušićevoj 22

Nušićeva 22 

Tačno na ćošku Nušićeve i ulice Majke Jevrosime, uzdiže se stambena zgrada pored koje je svaki žitelj Beograda prošao, verovatno ne primetivši masonski simbol na vrhu. U kraju oko ovog objekta nalazi se nekoliko drugih koji takođe nose slobodnozidarske simbole, što je posledica činjenice da su u njima živeli masoni predratnog Beograda.

Vlasnik ove zgrade bio je Ilija Bogdanović, naravno mason, koji je na samom vrhu fasade ostavio medaljon sa svojim inicijalima pored trougla i šestara.

Foto: Wikipedia / Novakno1 - Zgrada Tehničkih fakulteta u Bulevaru kralja Aleksandra

Tehnički fakultet

Fasada prelepog zdanja u kome su smešteni Građevinski, Arhitektonski i Elektrotehnički fakultet veoma jasno je ukrašena simbolima slobodnih zidara. Objekat je izgrađen u periodu 1925 – 1930. godina, u vreme kada je masonerija u tadašnjoj Jugoslaviji imala veliki broj uticajnih ljudi.

Ako samo "bacite" pogled na ovu zgradu, videćete šestare, zvezde i trouglove na fasadi koji svedoče o masonskoj umešanosti. 

Foto: Wikipedia / Marija Radulovic - Zgrada Robnog magazina u Ulici kralja Petra 16

Zgrada Robnog magazina

Neobičan objekat u Ulici kralja Petra 16, nekada zgrada Robnog magazina, prve robne kuće u Beogradu, podignut je 1907. godine prema projektu Viktora Davida Azriela člana lože "Srbija" kojoj je pripadao i Moša Pijade.

Sa obe strane zgrade nalaze se elegantni stubovi koje jasno krase masonski simboli trougao i alke lanca koje simbolizuju jedinstvo i povezanost u masonskoj ikonografiji. 

Foto: Wikipeda / Dungodung - Bivša zgrada Zanatskog doma, danas Radio Beograda

Radio Beograd

Pored Radio Beograda ste verovatno prošli bezbroj puta, ali je pitanje da li vam je krošnja drveta zaklonila pogled i sakrila masonsku figuru koja stoji iznad ulaza. Skulptura predstavlja majstora i učenika ispred kojih se nalaze nakovanj i alat, gde se naročito ističe šestar, dok se iza njih nalazi točak, simbol savršenstva.

Zgrada je podignuta 1933. i na fasadi su se originalno nalazili uglomer i šestar, ali su u kasnijem dobu uklonjeni.

Inače, ovaj objekat bio je pravljen kao Zanatski dom i predstavljao je masonsku instituciju.

 

Ovo svakako nije konačna lista objekata u Beogradu koji na sebi nose masonske simbole. Naprotiv, veliki je broj kuća, spomenika, nadgrobnih spomenika i grobnica koji na sebi nose oznake slobodnih zidara. Samo otvorite oči i videćete ove simbole tokom sledeće šetnje.