Nekadašnja Zemunska bolnica, a danas Kliničko-bolnički centar „Zemun“, najstarija je bolnica u Srbiji. Neki istoričari tvrde da je jedna od najstarijih na Balkanu.

Od kontumca ograđenog dubokim jarkom do bolnice 

Kada je 1739. godine Potpisivanjem Beogradskog mira Zemun pripojen Habzburškoj monarhiji, automatski je postao njen pogranični prostor prema Otomanskom carstvu. S obzirom da su u istočnom delu Evrope vladale teške bolesti kao što je kuga, Zemun postaje mesto sprečavanja ulaska ovih pošasti. Zato je već 1730. godine osnovan Kontumac koji je bio karantin za ljude i robu.

Prvo je 1758. godine, u jednoj zemunskoj trošnoj kući, osnovana Nemačka (Katolička) bolnica. Deset godina kasnije (1769. godine) osniva se i Srpska bolnica. Prvobitno je služila kao sklonište za ostarele i uboge pravoslavce. U njoj su spas i lek nalazili najsiromašniji stanovnici Zemuna, a imućnije građane i dalje su lečili porodični privatni lekari u kućnim uslovima. Bolnicu je izdržavala Srpska opština. Tek 1775. godine prikupljena su sredstva za izgradnju nove bolnice koja je imala četiri velike sobe. Novo zdanje nalazilo se u blizini Crkve Svetog oca Nikolaja. Iste godine Magistrat (Gradska uprava) donosi odluku da obe bolnice počnu da dobijaju podjednaka sredstva od 206 forinti nedeljno. Međutim, najčešće se dešavalo da je katolička bolnica preopterećena pacijentima, a da je pravoslavna rasterećena. Zbog toga je Generalna komanda 25. februara 1784. godine naložila…

Spajanje dve bolnice u Zemunu

Nakon što su se ove dve bolnice spojile finansijski u jednu, još neko vreme ostale su fizički razdvojene. Tek 1795. godine dolazi do prebacivanja pacijenata samo u prostorije Katoličke bolnice u Bežaniijskoj ulici, a 1799. godine doneta je odluka da se Pravoslavna bolnica zatvori. Pošto prostor koji je bolnica okupirala u tom trenutku nije bio zadovoljavajući nadležni su želeli da izgrade novu bolnicu. Međutim, zbog nedostatka sredstava postojeća zgrada je adaptirana 1805. godine.

U Gradskog bolnici u Zemunu radili su doktori, farmaceuti i hirurzi koji su bili obavezni da se školuju i polažu ispite na odgovarajućem univerzitetu. Dijagnoze su, međutim, uglavnom pisane na nemačkom. Zemunci su najčešće bolovali od difterije, malarije, trbušnog tifusa, tuberkuloze, zapaljenja pluća i drugih, za to vreme aktuelnih, bolesti.

Godine 1811. osnovano je odeljenje za ginekologiju. Međutim, u bolnici su i dalje vladali poprilično loši uslovi te su se u njoj i dalje primarno lečili siromašniji građani. Imućniji su plaćali porodičnog lekara i lečili se kod kuće.

Malo po malo i bolnica je počela da se širi i uslovi da se popravljaju. Godine 1830. kupljena je susedna kuća te je sada lečilište imalo tri sobe od koji je jedna bila za muškarce, jedna za žene i jedna za uhapšene. Tek 1887. godine uvodi se ambulantno lečenje.

Prvi hiruški zahvati 

Kada je doktor Vojislav Subbotić postao glavni lekar Zemunske bolnice dolazi do njenog rasta i velikog napretka. Dr Subbotić je bolničlku kuhinju pretvorio u operacionu salu i počeo da izvodi prve hirurške zahvate. Od 1. novembra 1887. godine Red sestara milosrdnica Sv. Vinka Paulskog preuzima upravu bolnice. Zahvaljujući njima podignuta je nova Opća javna bolnica prema planovima Johana Nepomuka Holca iz Slavonske Požege. Do kraja septembra radovi su bili završeni i zdanje je osveštano 4. oktobra 1891. godine. Zemunskom bolnicom sestre milosrdnice upravljale su sve do 1945. godine. Zanimljivo je da ove divne žene i dan danas nesebično pomažu u radu bolnice. One su u bolnici živele, a u bolnici je izgrađena i lepa kapela. 

Proširenje kapaciteta

U prvim godinama 20. veka dograđen je još jedan sprat i napravljena je reorganizacija bolnice te je ona dobila hirurško odeljenje sa porodilištem, interno, venerično i odeljenje za zarazne bolesti. Postojala je i jedna odvojena soba za muškarce koji su imali aktivnu tuberkulozu. Operaciona sala je preuređena i nabavljen je rendgen aparat kao i sterilizator. Na ovaj način omogućena je brža dijagnostika i smanjene su infekcije.

Poslednje proširenje bolnice bilo je kada je, 1913. godine, kupljena kuća udovice doktora Talera, a koja je bila namenjena za stanovanje lekara i duhovnika. U bolnici je radilo 6 lekara, pomoćno osoblje i čak 40 milosrdnih sestara.

Kako napreduje razvoj Zemunske bolnice tako raste njen uticaj i ugled. Povećani zahtevi dovode do nadogradnje još jednog sprata na već postojeću zgradu i na dvorišna krila. Uvedena je i kanalizacija, opremljene su vešernice i toaleti. Kanal koji se nekada nalazio oko Zemunskog parka i Kontumca je zatrpan i poravnat i preko njega je napravljen put. Lekari iz Zemunske bolnice vodili su računa i o štićenicima Doma za uboge i nemoćne kao i o deci iz Dečijeg doma.

 

Nastavak u ponedeljak....