I ako je najbliže more bilo udaljeno nekoliko stotina kilometara, Srbija je imala ratnu mornaricu. Nevelika torpiljarka “Srbija” bila je preteča i jedini brod ratne mornarice Kraljevine Srbije. Da bi zaplovila pod srpskom zastavom Grčkim priobaljem trebalo je mnogo truda i veštine tih ratnih godina Velikog rata, jer Kraljevina nije bila priznata od međunarodne zajednice kao pomorska država. Srpska zastava na palubi “Srbije” zamalo da dovede do međunarodnog incidenta. Delove prvog broda ratne srpske mornarice čuva Vojni muzej na Kalemegdanu.

 

Priča o “Srbiji”, prvom srpskom i jugoslovenskom ratnom brodu, počinje 1916. godine na Krfu. Srpska vojska, 150 000 vojnika i oficira, oporavljala se od borbi i Albanske golgote na Grčkom ostrvu. Podeljeni na više lokacija, pojavio se problem komunikacije među jedinicama koje su išle morem čamcima. Nedovoljno jer transport ratnog materijala, ljudi zahtevao je nabavku barem jednog broda. Na Krfu je bila i srpska vlada koja je prikupila novac za kupovinu broda. Milorad Drašković, ministar građevine razglasio je da Srbija kupuje brod. “Jedan nam trgovac ponudi svoju lađu, snažnu i brzu, stari torpiljer grčke Ratne mornarice. Naši stručnajci pregledaše i nađoše, da prema stanju mašine i cele lađe, cena beše gotovo ništavna: 50.000 drahmi. Lađa je išla brzinom od 30 kilometara na sat, a mogla je nositi do 20 tona. Pored mašine i spoljnja konstrukcija lađe bila je dobro sačuvana. Rešismo se da je oprobamo na liniji Krf - Santa Kvaranta. Proba je ispala ne može bolje biti i kupovina je brzo svršena”. Ministar građevine, očito nevešt u pomorskim veštinima, nahvali lađu, koju Kraljevina kupi marta meseca 1916. godine. A zbilja je bila malo drugačija. Proizvedena u Francuskoj pre gotovo četiri decenije, torpiljarka je već bila u dobroj meri zastarelo i marginalizovano plovilo koje Grci prvo nazvaše “Mykali”, zatim “Beta” i “Paxo”, pod kojim je Srbija od trgovca Đovanija Fanariotisa i kupila svoj prvi ratni brod.

Kako je Srbija zaplovila

Grčka je od Francuske kupila ukupno 4 torpiraljke, od kojih je jedna postala vlasništvo Kraljevine Srbije. Kako piše jedan od najboljih poznavalaca pomorske istorije, pogotovu Bokokotorske, Siniša Luković, nosivost broda je bila skromnih 69,5 bruto registarskih tona. Od naoružanja je imao “minu na motki” što je predstavljalo začetak torpeda. Torpiljarka je bila dužine gotovo 23, a širina 4 metra. Pod palubom, u mašinskom delu, bio je smešten motor od 225 konja, sa kojim je mogao dostići maksimalnu brzinu od 16 čvorova. Brod je naoružan sa dva mitraljeza i kršten imenom “Srbija”. Posadu su činili dobrovoljci: Srbi sa iskustvom plovidbe sa rečnih lađa i “morski vukovi” iz Boke i Dalmacije. Posada, pa tako i torpiljarka, bila je potčinjena Brodarskoj komandi koju su Srbi formirali krajem 1915. godine u Solunu sa 160 boraca. Komandant je bio pukovnik Milan Radojević. Zadatak “Srbije” je da održava vezu među razasutim srpskim jedinicima na Krfu, da prevozi vojsku, opremu i namirnice. Budvanin Milan Petrović je ostao zapisan u istoriju srpske ratne mornarice kao prvi kapetan prve ratne “lađe” Kraljevine Srbije. I za današnje parametre, brod od 33 godine starosti, koliko je “Srbija” imala kada je kupljen, spada u “vremešna” plovina. I pored toga, brod uspostavlja redovnu liniju između sa srpske vojske na Krfu. Te 1916. godine “Srbija” je prevezla 760 tona raznog terete i više od 33 hiljade vojnika.