Foto: Flickr / Jovan Marković
Žarkovo - nekadašnje veliko selo nadomak Beograda
Postoje tako neki delovi grada u koje pojedini Beograđani nisu nikada nogom kročili. Kaluđerica, na primer, ili Sremčica, Ovča, Borča, Krnjača. Žarkovo svakako nije jedan od njih. Ako ste Beograđanin, Žarkovo niste mogli da zaobiđete.
Deo grada, smešten tako nekako da prosto morate proći kroz njega. Kad idete ka unutrašnjosti Srbije, ili se iz nje vraćate. Do skoro poprilično opterećen frekventnim tranzitnim saobraćajem, a od otvranja auto-puta "Miloš Veliki" malko rasterećen. Doduše i dalje je gusto. Živahno i zanimljivo.
Veliko selo nadomak Beograda
Žarkovo je u prošlosti bilo veliko selo nadomak Beograda. Posle je postalo predgrađe. Sada je integrativni deo grada i više nije ni tako daleko. I dalje je jedan od većih delova grada. Žarkovu pripada i Cerak i Filmski grad, Bele vode, Julino brdo, Zmajevac i Repište. Ovde živi oko 80.000 stanovnika. Arhitektonski potpuno raznovrsna sredina. Ima i visokih zgrada, solitera, na Julinom brdu, na primer iindividualnih kuća, na Belim Vodama, a i zanimljvih naselja, kao Cerak Vinogradi.Sva ova naselja i ljude koji tu žive i rade opslužuje opština Čukarica.
Čudni obrti se vremenom događaju Žarkovu. Seosko naselje sa svega 30ak kuća, odvajkada poznato kao Belo Vrelo, u XVI veku se prvi put pominje kao Žarkovo I to u nekim turskim poreskim tefterima. (Valjda je nekakvog kmeta Žarka valjalo oglobiti, te se imanje pominje kao "Žarkovo imanje" - jedna od teorija kako je Žarkovo dobilo ime, o čemu ćemo nešto kasnije). Godine 1839, Žarkovo dobija svoju mesnu samoupravu, a par desetina godina kasnije 1856., Žarkovo postaje opština. Selo Čukarica biva izdvojeno iz opštine Žarkovo 1911. godine, postaje
sopstvenom opštinom, da bi, potom, 1955. Žarkovu bio ukinut status opštine i biva pripojen Opštini Čukarica. Tako je do danas ostalo, iako među Žarkovčanima postoji inicijativa da se Žarkovu vrati status Opštine. Nekadašnja zgrada Opštine Žarkovo, srušena je prilikom rekonstrukcije Trgovačke ulice osamdesetih godina prošlog veka, a na njenom mestu je danas užurbani tržni centar.
Kraj pun istorije
Žarkovo se može podičiti prvom osnovnom školom u Srbiji, nastalom 1840 godine, nazvanom po imenu čuvenog srpskog kniževnika Ljube Nenandovića. Škola sa tim imenom je i danas u Žarkovu, samo nekoliko desetina metara dalje od prvobitne građevine, od koje je ostao samo natpis. Takođe, u Žarkovu, preciznije na Belim Vodama, nađeni su ostaci neolitskog naselja iz doba vinčanske kulture, a postoji legneda da su seljaci "vadili rimsku ciglu" koristili je kao građevinski materijal, a neretko i nalazili zlatne novčiće iz rimskog perioda (odakle tačno, nije nam poznato!).
Mnoge vode, potoci i izvori se nalaze u Žarkovu. Pored poznatog nepresušnog izvora Bele Vode, tu je i izvor Žešljinovac koji se pojavljuje s vremena na vreme, ali mu se meštani ne raduju. Kažu taj se izvor "samo pred rat" pojavljuje.
Od znamenitih institucija novije istorije u Žarkovu je osnovan i izgrađen Vazduhoplovno tehnički institut Žarkovo, koji je iznedrio naše fantastiče letilice Orao, G4-Super Galeb, Jastreb i Lasta. Svoj puni razvoj i sjaj ovaj institut imao je od 1956 do 1992, kada se sa raspadom SFRJ, raspao i on. Sada, preimenovan u Vojnotehnički institut funkcioniše kao sastavni deo Ministarstva odbrane i bavi se raznim naučno tehnološkim istraživanjima. Vazduhoplovno Tehnički institut Žarkovo, svakako zaslužuje sopstvenu opširnu priču, pa ga ovde samo pominjemo.
Nastaviće se...