Još u doba Austrougarske, tačnije 10. decembra 1883. godine, Zemun je bio povezan sa Novim Sadom, pa samim tim i Suboticom i ostatkom zapadne Evrope. Železnička stanica Zemun izgrađena je godinu dana pre železničke stanice u Beogradu sa kojom je povezana mostom na Savi krajem avgusta 1884. godine. Tada je uspostavljena dugo čekana železnička veza Istoka i Zapada. Mnogi stariji Zemunci i Beograđani još uvek pamte kako su vozovi tutnjali kraj reke, na mestu između današnjih solitera i šetališta.  

Od Evrope do Bliskog istoka

Most na Savi, koji i danas postoji, najstariji je beogradski most, a njegovu gradnju su zajednički finansirale Srbija i Austrougarska. Ova pruga je povezala Evropu sa Balkanom i Bliskim istokom. Sporazumom između dveju zemalja bilo je predviđeno da se predaja i primanje vozova vrši na beogradskoj stanici, a carinjenje robe Srbija je obavljala u Beogradu, a Austrougarska u Zemunu. Tako je stanica Zemun postala prva stanica Evrope u koju je stigao voz iz Beograda.

Foto: Arhivska fotografija - Izgled stanice sa perona

Železnička stanica Zemun u ratnim vremenima

Nakon Prvog svetskog rata, beogradska stanica bila je preopterećena, pa je stanica u Zemunu dobila ulogu ranžirne stanice, iako nije imala kapacitete za tako ozbiljno saobraćajno čvorište. U toku Drugog svetskog rata, od aprila 1941. godine, Zemun je bio administrativno odvojen od Beograda formiranjem Gradskog poglavarstva, a od 10. oktobra iste godine se i formalno našao pod upravom ustaške Nezavisne države Hrvatske. Godinu dana posle početka rata, po nemačkoj naredbi, ranžirna stanica na hrvatskoj teritoriji Zemun proširena je izgradnjom još devet koloseka na Bežanijskoj kosi.

Osim Železničke stanice, građena je i pruga do mosta, kao i koloseci koji su od Zemuna vodili ka tadašnjem aerodromu i pristaništu. Posle rata Železnička stanica nastavlja sa svojim radom, ali i dalje preko svojih mogućnosti. Prema podacima Železničkog muzeja, 1960. godine je kroz ovu stanicu prošlo 19.029 teretnih vozova sa 964.996 vagona, a kola su, u stanici, zadržavana od osam do 10 časova, zato što je kolosečna mreža od svega 17 kilometara zadovoljavala svega 60 posto potreba.

Foto: Forum ljubitelja železnica - Stanica Zemun je bila prva stanica u koju je stigao voz iz Beograda u ostatak Evrope

Zatvaranje stanice

Kada je odlučeno da bude izgrađena pruga Zemun Novi grad - Novi Beograd - most na Savi, 1967. godine, projektovan je i tunel ispod Bežanijske kose, i tada je ova stanica postala istorija. Radnici i službenici su preseljeni u novu ranžirnu stanicu u Makišu, a zajedno sa svečanim prolaskom prvog voza novom trasom, 1970. godine, počelo je rušenje stanične zgrade i demontiranje pruge. Ložionica je srušena nešto ranije, a na mesto nekadašnje građevine koja je bila ponos Zemunaca, nikli su novobeogradski blokovi sa kojima se graniči današnji Zemun. Rušenje zgrade i magacina koji su je okruživali potrajalo je još nekoliko narednih godina. Skriven između zgrada, ostao je samo jedan podvožnjak u Vrtlarskoj ulici, koji podseća na prošla vremena u kojima su ovim delom grada tutnjale parne lokomotive.

Foto: FB "Stare slike Novog Beograda" - Pogled na stanicu i blokove u izgradnji

Spomen stubovi

Sećanje na ovu železničku stanicu obnovili su građani Zemuna tokom 1984. godine, kada su u okviru Oktobarskih svečanosti, posvećenih Danu oslobođenja Zemuna, 22. oktobra, postavili spomen-obeležje. Na platou pored hotela "Jugoslavija" postavljeno je pet stubova koji su nekada držali nadstrešnicu na peronskoj strani stanične zgrade, kao i nekoliko metara šinskog polja. Ovi stubovi koji krase šetalište pored Dunava, rad su arhitekte Miluna Stambolića.