Odlučan stav mladog Đorđa Stratimirovića u sukobu sa Lajošem Košutom na saboru u Požunu izazvao je talase ohrabrenja među srpskim narodom u krajevima iznad Save i Dunava. Samo par meseci kasnije, kada je mađarski nacionalni plame zasijao punim sjajem i pretvorio se u Mađarsku revoluciju, na istorijsku scenu ponovo je istupio mladi oficir i veleposednik. Za kratko vreme postaće jedna od najvažnijih figura svog vremena.

Drugi srpski Vožd

Sredinom marta 1848. godine grupa studenata predvođena Petefi Šandorom započela je pohod iz kafane „Pilvaks“ u Pešti koji će uskoro prerasti u jedan od najkrvavijih buna svog vremena. Oslobodivši političke zatvorenike u prestonici, uputili su proglas kojim se obznanjuje ukidanje feudalnih davanja i formirali Komitet narodnog spasa. Ubrzo je formirana i nova vlada u kojoj je jedna od istaknutih ličnosti bio Lajoš Košut.

Strepnje Srba zbog ovih promena bila su opravdan. Košut je bio poznat kao izraziti nacionalista, tako da je jedan od mera bila uvođenje mađarskog jezika kao jedinog i prisilna mađarizacija čitave teritorije, iako su Mađari činili tek nešto više od 1/3 stanovništva. Zahtev srpskih predstavnika da se dozvoli izvesna autonomija, odbijen je što je dovelo do sazivanja Majske skupštine u Sremskim Karlovcima. Ovim činom formirana je Srpska Vojvodina na čijem se čelu nalazio vojvoda Stevan Šupljikac, dok je Karlovačka mitropolija uzdignut na nivo patrijaršije, a Jovan Rajačić proglašen za srpskog patrijarha.

Jedan od učesnika skupštine bio je i Stratimirović, kao predstavnik Kulpina, koga sabor proglašava za predsednika Glavnog odbora naroda srpskog čiji je zadatak bio upravljanje ustankom. Pošto je Šupljikac u to vreme bio odsutan, Stratimirović ga zamenjuje na mestu komandanta srpskih vojnih odreda, te radi na organizaciji narodne vojske i komandovanjem u srpsko-mađarskim sukobima.

Zbog svoje srčanosti i hrabrosti, postaje omiljen u narodu koji ga naziva „Voždom“, a brojne pobede samo učvršćuju mit o njemu. Savremenici o Stratimiroviću pišu sa velikim poštovanjem i divljenjem, a Njegoš mu čak i šalje Zlatnu medalju Obilića, najviše crnogorsko priznanje, čime vožd postaje i prvi njegov nosilac.

Gubitnik u igri moći

Brzi uspon Đorđa Stratimirovića kao da je najavio njegov pad. Kao izraziti protivnik Austrije, beskompromisni borac za srpsku autonomiju, ulazi u sukob sa patrijarhom Rajačićem. Istovremeno, na frontu se ratna sreća pokreće protiv njega što Rajačiću, koji je bio de facto vođa Srpske Vojvodine ide na ruku kako bi ga sklonio sa pozicije i preuzeo sve poluge vlasti. Zamenjuje ga niz oficira, te vožd polako pada na margine revolucije.

Čovek od poverenja

Slom Mađarske revolucije i brutalna osveta Austrije, odvode ga pak ponovo u austrijsku vojsku. Sve do penzionisanja nalazio se u konjičkom puku, a karijeru završava sa činom general-majora 1863. godine. Istovremeno, kao iskusan diplomata boravi u poverljivim misijama u Crnoj Gori, Krfu, Epiru, Italiji i Srbiji.

Prilika da još jednom pomogne srpskoj rodnoj grudi ukazala se tokom srpsko-turskog rata kada se stavio na raspolaganje srpskoj vladi. Videvši u njemu austrofila i špijuna, umesto da mu se pruži prilika da komanduje srpskom vojskom, zamoljen je da napusti zemlju. Razlog za ovo istoričari vide u do sada nerazjašnjenim vezama koje je Stratimirović održavao sa mađarskom emigracijom, ali i austrijskim dvorom.

Posle izgnanstva iz Srbije, povlači se u Beč gde živi do svoje smrti 1908. godine. Pored vojne, diplomatske i političke delatnosti, bavio se pisanjem i novinarstvom. Između ostalog, napisao je autobiografiju koja je pet godina posle njegove smrti izašla na nemačkom i srpskom.

Za svoje zasluge dobio je pored Zlatne medalje Obilića i druga visoka odlikovanja, kao što su: Orden Takovskog Krsta, Orden knjaza Danila I, Imperatorski Orden Sveta Ane, Imperatorski orden Svetog Ravnoapostolskog kneza Vladimira sa mačevima, Carski orden Leopolda i druge.

Otrgnut od zaborava

Njegova želja da zauvek počiva u domovini ispunjena je 113 godina kasnije kada je voždovo telo preneseno i sahranjeno u manastiru Vavedenja u Sremskim Karlovcima, 27. septembra 2021.

Mada je danas vožd Đorđe Stratimirović malo poznat u srpskoj javnosti, aktivnost njegovih potomaka u prethodnih nekoliko godina bila je usmerena na ispravljanje ove istorijske nepravde. Zahvaljujući profesoru Ivanu Stratimiroviću, od 2021. godine dodeljuje se Krst Vožda Đorđa Stratimirovića. Takođe, u znak sećanja na njega jedna ulica u Beogradu na vodi dobila je ime februara 2022. godine.  

Prvi deo:

Novo lice na beogradskim ulicama: Ko je bio vožd Đorđe Stratimirović?